koninginnedag

Een heftig weekje met regen en zonneschijn staat voor de boeg. De groenten beginnen lekker te groeien. De courgettes en pompoenen staan nog even in de kas. Ze gaan donderdag de grond als de ergste onweersbuien-dreiging voorbij is. De boerenkool en palmkool staan in zaaitrays buiten de kas af te harden.

Rabarber is een groente… tja maar voor mij blijft het toch verbonden aan toetjes en taarten en ik zie het daarom eigenlijk als het eerste fruit dat je kunt oogsten. Hoewel je er dan wel flink wat suiker bij moet doen. Jeanette Matser van Goed Gevoed bakt voor het terras heerlijke taarten en nu natuurlijk rabarbertaart! (Ik hoop het recept later in de blog bij deze week te kunnen zetten.)

Onze rabarber vind ook zijn weg naar het ijs dat we verkopen en naar de Nijmeegse brouwers van Nevel die er Meander meemaken. En ook Emile van der Staak van de Nieuwe Winkel (met michelinsterren sinds dit jaar) maakt er graag sap mee of verwerkt het in gerechten.

Rabarberlimonade is zo gemaakt: was en snij 500g rabarber in stukjes, doe er 50 gram suiker of agavesiroop en 1,5 liter water bij laat het 10 minuten koken en zeef de pulp eruit. Aflaten koelen en serveren met een randje suiker. Naar smaak kun je er vanille, citroen, kaneel of gember bij doen.

De eikenbladsla is echt een plaatje en ik werd direct gegrepen door zomerse salade dromen.

Vanavond stond er dus een Grieks geïnspireerde maaltijd op tafel met een salade van de eerste eikenbladsla, gehalveerde geroosterde rode druiven en geroosterde amandelen, een tonijnsalade, geroosterde aubergines en tzatziki.

De kervel groeit net als de koriander vorige week tussen de kool. Kervel is een smaakbom, een klein bosje in een roomsoep en je hebt al een hele maaltijd. Lekker met gerookte kipfilet of geitenkaas met een paar blaadjes sla en donkere meergranen bolletjes.

Soms zitten er wat bloeistengels tussen de blaadjes, haal dan alleen de taaie weg. De rest van het blad kun je gewoon gebruiken. De stengels kun je gebruiken om bouillon mee te trekken. De roomsoep maak je met een witte roux en halfwater, half water of bouillon (getrokken van de stengels) voeg pas als de soep gaar is de gewassen en heel fijngehakte blaadjes toe (of was de blaadjes en voeg ze toe en blender dan het geheel, je soep moet dan wat te dik zijn want hiermee raak je wat structuur kwijt)

Wie ook van kervel houdt is de koninginnepage. Deze prachtige vlinder, de grootste van Nederland vliegt of eigenlijk scheidt in het voorjaar door de tuin en legt haar eitjes op venkel, wortel en ook wel kervel en peterselie. Vorige week konden we haar bewonderen op de eerste bloeiende bieslook. Koninginnedag dus en vandaag dan ook nog eens de verjaardag van Maxima!

Radijsjes voor door de salade of voor in de roerbak of zelfs geroosterd als je ze rauw te pittig vindt. Gewoon in kwarten met wat olijfolie, zout en peper zo’n 20 minuten roosteren tot ze licht bruin worden. Lekker warm en koud. Het loof kun je fijnsnijden voor door de pasta, salade of roerbak.

Als toegift de laatste wintergroenten, De schorseneren (zwarte wortels) en haverwortel (lichte wortels) en aardperen (rond) moet je even vol laten zuigen in een bak water. Schil ze onder water en stoof ze in kleine stukjes. Als ze gaar zijn vind ik het lekker om ze even op te bakken in wat roomboter. De schorseneren en haverwortel smaken licht anijsachtig. De aardpeer meer nootachtig.

Erine maakte pas een mooi recept met aardpeer en stuurde deze foto. Ze combineerde de aardpeer met boekweit, geitenkaas, walnoten en serifon. Je kunt daar ook leuk radijzenblad voor gebruiken.

een verdwenen week

Vorige week is de blog niet verschenen. Hij is ergens blijven hangen in de duistere krochten van squarespace onze website-provider… Hierbij nog een poging!

Wat een paar dagen warmte kan doen.

Zuchtte ik vorige week nog dat het nog wel een paar weken zou duren voor de paksoi voldoende formaat had… Ze is na dit weekend al prachtig onder het doek vandaan gekomen! Dus kunnen we jullie een paksoi in het pakket doen en wat koriander om er een lekker Aziatisch paksoi schotel mee te maken.

Bak 2 in in maantjes gesneden rode uien, doe daar naar smaak reepjes rode peper bij. Voeg dan een scheut (vegan) oestersaus en een scheutje zoute sojasaus toe. Voeg in reepjes gesneden paksoi toe roerbak dit een paar minuten zodat de paksoi heet is maar nog wel knapperig. Serveer met geroosterde cashewnoten en fijngesneden koriander bij witte rijst of noodles.

De koriander telen we tussen andere gewassen in. Dit keer tussen de broccoli. Door verschillende groenten in 1 bed te telen geef je het bodemleven meer verschillende dingen te eten. Dat eten wordt ze namelijk gegeven door de planten die aan hun wortels suikers uitscheiden. In ruil daarvoor levert het bodemleven de planten weer voedingsstoffen zoals stikstof en andere mineralen. Vooral in een koolbed kunnen de mycorrhiza-schimmels weleens te weinig te eten hebben omdat kolen geen samenwerking met ze aan gaan. En die mycorrhiza’s zijn nu net de belangrijkste bodemorganismen die we kennen.

De veldsla is vaak al in april oogstbaar en moet ik ze eerder zeggen wat langzaam te groeien om niet te ver te zijn als in mei de pakketten beginnen. Maar dit jaar ben ik blij dat ik ze al in de tweede week in het pakket kan doen. Veldsla heeft een lekkere nootachtige, zelfs bloemige geur. Omdat deze veldsla van de vollegrond komt ipv uit de kas zoals de meeste veldsla in de supermarkt, moet je hem wel goed wassen.

De aardappelen hebben we de hele winter bewaard. Het zijn Alouettes, de meest gezonde aardappelen van het moment. Ze zijn resistent tegen een heleboel ziektes en met name phytophthora. Daarnaast is het ook een lekkere aardappel. Fijn om te bakken maar ook voor een stamppotje.

Snijbiet wordt soms ook wel eeuwige spinazie genoemd. Het komt uit dezelfde familie maar heeft niet zoals spinazie oxaalzuur in het blad, dus geen ruwe tanden… en hij smaakt ook wat meer naar biet. Ik vind het een heel fijne veelzijdige groente. Ik eet hem graag met shii-take en knoflook. Maar hij past eigenlijk in elke curry of quiche waar je anders spinazie in zou gebruiken. De stengels zijn wat harder dus die blijven lekker knapperig of doe deze net iets eerder in de pan alsjeblieft ze zacht wil hebben.

Dit volgende is een recept naar een van Ottolenghi maar dan net wat sneller. Ook met koriander voor als je nog wat over hebt.

Snijbiet met wortel en kikkererwten
• 4 eetlepels olijfolie
• 300 gram wortel, in blokjes
• 1 theelepel komijnzaad
• 300 gram snijbiet
• 250 gram gare kikkererwten
• 1 teentje knoflook
• 1 eetlepel verse munt, fijngehakt
• 1 eetlepel verse koriander, fijngehakt
• 1 eetlepel citroensap
• peper, zout
Snijd de snijbietstengel in stukjes en het blad in reepjes. Houd beide gescheiden.
Verhit de olie in een hapjespan. Bak de wortel op hoog vuur 5 minuten. Blijf roeren. Doe het komijnaad en de snijbietstengelstukjes erbij en bak nog 5 minuten. Doe de kikkererwten en het snijbietblad erbij. Pers het teentje knoflook erboven uit. Schep even om en laat op lager vuur, met het deksel op de pan en een lepel water 5 minuten smoren. Doe dan de munt, koriander en citroensap erbij. Voeg peper en zout naar smaak toe. Lekker met bulgur!

De snijbiet is van vorig jaar daardoor kunnen we hem vroeg in het jaar oogsten.

Ook de bosui is een overwinter-groente. Dit speciale winteruien ras kan goed tegen vorst. We hebben het wel afgedekt toen het -15 werd en de sneeuw heeft toen alles er mooi geïsoleerd en de uien hebben het bijna allemaal gered.

In de tuin zijn bijna alle bedden vol geplant. Alleen de bedden voor de vorstgevoelige gewassen zoals de tomaten, courgettes en pompoenen zijn nog leeg. Maar niet lang meer. De vorst is nu wel uit het land verdwenen en de plantjes komen allemaal langzaam uit de kas. In de verwarmde zaaitafel staan honderden pompoenen, komkommers en courgettes te ontkiemen. Elke dag moeten ze gecontroleerd en water krijgen. Het blijft elk jaar een heel mooi gezicht.

In de tuin hebben we een nieuwe groep stagiaires, naast meewerken in de tuin en leren over biologische tuinbouw gaan ze zich ook richten op de houtwallen. Deze hebben we jaren geleden al aangeplant met verschillende inheemse meest eetbare soorten. Vorig jaar zijn we begonnen er nog ook wat exotische eetbare struiken en bomen tussen te zetten. En ook de ondergroei zijn we langzaam aan het omvormen tot biodivers eetbaar groen. De studenten gaan de houtwallen in kaart brengen en hopelijk hier ook nog wat aan verbeteren.

De eerste pakketten voor de oogstaandeelhouders!

Het eerste pakke hebben we dinsdag gemaakt! We hebben er zin in!

We zijn alweer een aantal weken open waarin we kleine beetjes groenten konden oogsten voor in de winkel. De grote hoeveelheid staat rustig te groeien onder vlies- en klimaatdoek. Vooral rustig… door de kou lopen we een heel aantal weken achter op vorig jaar. Maar niet getreurd want we hebben gelukkig nog een en ander bewaard van vorig jaar.

Dus we gaan deze week weer voor jullie oogsten, wassen en afwegen. Het zaaien en planten gaat natuurlijk ook gewoon door. Tot augustus blijft het een puzzel waar komt er weer ruimte om wat nieuws te zetten en zorgen we voor genoeg voeding en afwisseling. Op papier hebben we die puzzel van de winter natuurlijk al gedaan maar het weer maakt soms dat dingen net anders uitpakken. Dit jaar gaan we nog meer puzzelen omdat we een bed minder hebben op het achterland en tussen planten (meer soorten planten in een bed telen) is nu niet alleen leuk of nuttig qua plantgezondheid maar ook echt nodig om voldoende voor het pakket te kunnen telen.

In het pakket vinden jullie de eerste groene blaadjes en lieve bloemetjes uit de tuin in onze lente-salade-mix met o.a. rafelsteeltjes, winterpostelein, paarse Asian mustard, veldsla topjes, barbarakruid, dovenetel en viooltjes. Een heerlijk, gezonde, sappige en licht pittige mix hebben we voor jullie geplukt en gewassen. Let op: Er kan altijd nog een zandje inzitten dus zeker nog een keer goed spoelen. Wil je de salade wat langer bewaren doe ze dan in een afgesloten bak in de koelkast.

De blaadjes zijn lekker met de walnoten en wat kaas als een maaltijd salade of zoals ik het gister at in een omelet gerold als een echte “spring roll”.

De walnoten hebben deze winter gedroogd in de schuur en zijn nu lekkere zoete eiwitbommetjes. We hebben ze geselecteerd maar er kan wel eens een loze tussen zitten.

Tijdens het dunnen van de radijs kwamen we al wat hele kleintjes tegen. Super schattig, en lekker! We hebben ze in de lente-mix gegooid. Wie weet vinden jullie ze in jullie zak. Je kunt ze in zijn geheel, met blad en al eten. mmmm

Pastinaak van de oogst van 2020. Laat in het jaar haalden we deze wortels uit de grond, toen de eerste vorst erover was gegaan. Dan zijn de pastinaken namelijk op zijn zoetst. De pakketten waren toen echter al gestopt. Fijn van zo’n late oogst is dat we nu nog wat gewicht in het pakket kunnen leggen. Pastinaak kan als soep of gebakken in plakjes, als vulling voor hartige taarten, in de stamppot; maar pastinaak uit de oven is en blijft mijn favoriet. Schil de pastinaak en snij hem in gelijk stukken. Olie de pastinaak in en leg in een ovenschaal. Combineer het eventueel met partjes aardappel. Bak het in de oven bij 200 graden zo’n 45 minuten. Schud de stukken tussen door om en rasp er 15 minuten voor het einde wat sinaasappelschil over en leg er wat takjes tijm tussen. Lekker met zelfgemaakte mayonaise.

Nee het is geen kleine prei. Dit is bosknoflook. Hij is maar een maand of wat verkrijgbaar. Hierna wordt de bol gevormd. De jonge verse knoflook is een delicatesse en kun je in zijn geheel door een gerecht verwerken. Minder pittig als de knoflookteen en heel lekker in… eigenlijk alles wel. In een ommeletje maar ook in roerbakschotels. Ik werd van de week zelfs gebeld door een onmiskenbaar Zuid-Europese dame die wilde weten of ze er alweer waren. "Je hebt mijn dag gemaakt.” zei ze. Ik hoop ook die van jullie.

De witte kool is ook een overblijver. Eind van het jaar konden we ze oogsten bij een bevriende bio-akkerbouwer. Ze zijn niet heel groot geworden, maar voor de meeste mensen hoeft een kool ook niet meer dan 1,5 kg te wegen. Wel in de akkerbouw waar ze dit formaat gewoon laten staan of zelfs onderploegen. Gewoon lekker kool voor in een pittige curry met rijst of de ouderwetse gade-gado met pindasaus. Of zoals mijn zoon hem het liefst klaar maakt, met komijn in een hartige taart met flink wat kaas erop.

Als toegift zit er een bosje serifon in het pakket. De serifon is familie van de raapsteel maar is veel pittiger. De serifon wilde al gaan bloeien dus er zitten wat bloemstengels tussen. Als de steel nog zacht is kun je hem gewoon eten. Anders moet je de blaadjes er even afrissen. Met zo’n klein bosje maak je: een lekker pittige stamppot met cashewnoten en wat gesnipperde bosknoflook of een heftige ‘wasabi’-achtige pesto voor bij een zalm sushi met wat dunne reepjes bosknoflook. Of wellicht verzinnen jullie iets nieuws. Heb je een lekker recept. We delen het graag, dus stuur leuke ideeën door! Misschien merken jullie wel dat de smaakpapillen hier wakker van worden. Deze heftige smaken hebben ervoor gezorgd dat ze konden groeien toen de rest van de groenten het niet meer aan konden. Het zijn super gezonde groenten die we nu oogsten met super gezonde stofjes, veel mineralen en vitaminen om goed uit de winter te komen.

Eet smakelijk!

Esther, Elske, Marieke, Nikki en Pauline

en de rest van ons tuinteam

smikkelen en terugblikken

De laatste week groenten, met veel verschillende bijzonder groentetjes in het oogstaandeel. 

Het is een tijd om terug te blikken op het jaar en ook om vooruit te kijken. Er zijn beste grote dingen gebeurd. 

We begonnen dit jaar met onze nieuwe solidaire betaling. 

We zijn lid geworden van de agro-ecologische federatie, een nieuwe samenwerking van verschillende organisaties waar de Ommuurde Tuin bij is aangesloten zoals de biotuinders, toekomstboeren, de bio-vegan telers, de BD vereniging, de permacultuurtuinders en het CSA netwerk. Een heel mooi inititief waardoor we de breedte van biologisch en nieuwe vaak minder bekende ontwikkelingen in de (kleinschalige) landbouw samen onder een paraplu hebben gekregen en een gesprekspartner kunnen zijn voor de overheid. 

En natuurlijk corona… dus bijna geen feestjes of kookworkshops, geen terras maar alles to go. Wel desinfectie en geduld en  ook… veel blije mensen die in de tuin veilig buiten boodschappen kwamen doen, kruidenplantjes meenamen of een kopje thee kwamen drinken.

We begonnen dit jaar met een extra open maand in april met een droog, warm zonnig voorjaar met half mei nog fikse nachtvorst; en nog meer droogte gevolgd door een natte nazomer en koele herfst. Gelukkig is de nachtvorst nu nog uitgebleven en genieten we van de laatste dahlia en begonia bloemen.

De oogst van dit jaar was ook opmerkelijk: peultjes, sla en bietjes groeiden geweldig. Net als de aardbeien, courgettes, boontjes en zoete aardappelen. De kolen, komkommers en aardperen hadden er dit jaar minder zin in. We konden ook heel veel kruiden oogsten.

De toekomst: Komende maand sturen Elske en ik onze oogstaandeelhouders weer een bericht om te vragen naar jullie bevindingen van dit jaar. Eigenlijk hadden we een bijeenkomst in de tuin in gedachten maar dat gaat het dit jaar niet worden. Wel kunnen alle oogstaandeelhouders deze woensdag en zaterdag bij het op halen van het pakket een lekker kopje chocomelk, gluhwein of chai krijgen.  

De tuin is prachtig gekleurd geel, oranje en groen. Ze ligt vol met blaadjes en we beginnen bedden af te dekken met al die blaadjes en met houtsnippers van de paddestoelenkweker Ruud. Ruud kweekt op houtzaagsel shii-take en koningsoesterzwammen; heel mooie kwaliteit en lokaal! Daarom haal ik ze ook graag op in Nijmegen waar ik toch al wekelijks ben. En ik neem dan de uitgegroeide baaltjes mee. Dat is een mooie aanvulling van de organische stof in de bodem en nu aan het eind van het seizoen een dekentje voor de winter. 

We hebben dit jaar 2 keer zoveel zoete aardappel gezet. Een deel op anti-worteldoek en een deel zonder. We konden tijdens het oogsten geen verschil ontdekken qua opbrengst maar wel opmerkelijk was dat we bij het stuk met doek veel minder wormen vonden en dat de grond veel compacter was. Het scheelt natuurlijk met wieden dat anti-worteldoek, maar ik vind de bodem en het bodemleven belangrijker dus volgend jaar telen we het zonder doek. 

Zoete aardappel is een heel hippe groente, ik was dan ook heel verbaasd dat mijn zus het nog nooit had klaargemaakt. Ik gebruik het als een soort wortel in allerlei curry’s en ook in een risotto vind ik het geweldig. Daarnaast doen we het vaak in de oven met pastinaak en biet voor een veggie-roast. Heb je een lekker recept dat je wilt delen dan horen we dat graag!

Vorige week kreeg ik een nieuw recept voor kardoen van Marielle terug: "Wij hebben de kardoenstelen geschild, in stukjes gesneden. 40 min gekookt met een bouillonblokje. Daarna in schaal gedaan met tomatensaus met provensaalse kruiden, laagje parmesaanse kaas erover en 5min onder gril. Lekker met pasta en vis."

De andijvie is mooi geel van binnen. Vooral het hart wordt hier als sla gegeten. Zacht en licht bitter, mmmm. Maar morgen eten we weer eens stamppot. Gewoon lekker met spekjes en gehaktballetjes van lamsgehakt. Ik ben wel een bio-vegan teler maar ik eet zo nu en dan vlees. Lamsgehakt van Carolines Veluws heideschapen kruid ik met pittig gerookt paprikapoeder, gemalen komijn, tijm en wat zout en dan rol ik er balletjes van, kort bakken in de pan want anders worden ze uiteindelijk wel wat droog. 

De stoofpeertjes komen van de oudste boom in de tuin. De Beurre Alexandre Lucas, een perenboom die ten tijde van Willem III veel werd aangeplant. Deze boom is een keer afgezaagd en terug gegroeid met 5 stammen. Hij produceert nog steeds peertjes maar deze zijn wel veel kleiner dan ooit de bedoeling was. Ze hebben nog steeds een lekkere smaak maar omdat ze uit de boom vallen kun je ze het best zsm stoven dan wachten tot ze rijp worden. Schil de peertjes en kook ze min 30 minuten tot ze zacht zijn. Wil je ze rood, voeg dan een scheutje wijn aan toe en wat suiker voor een lekker kookvocht. Als je het kookvocht in kookt heb je een mooie saus.

Yacon hebben we dit jaar voor het eerst ook op grotere schaal geteeld. Het is een sappige groente die ook wel appelwortel wordt genoemd. Het is lekker rauw, als een appeltje, door de salade. Het heeft de neiging zwart te kleuren, besprenkel het met wat citroensap of eet snel op.

Vanochtend is er een ware veldslag geleverd met de mierikswortel. Deze pittige wortel had zich goed vastgezet. Normaal vormt zo’n plant 1 dikke wortel maar ik heb denk ik iets verkeerd gedaan want de planten die we vanmorgen uit de grond probeerden te trekken waren meer een soort octopussen die zich vasthielden. We hebben de dikke delen van de wortels gesneden en iedereen vind dus een stukje wortel in een zakje. Niet weggooien, schoonboenen, raspen/pureren en in wat mayonaise doen. Lekker bij (zoete) aardappel uit de oven. Of bij sushi, dan zonder mayo natuurlijk. Wil je het bewaren dan zijn er allerlei recepten op internet te vinden. Ventileer trouwens goed als je het pureert er komt flink heftige damp vrij. Je bent wel gelijk van je verkoudheid af. Het recept hieronder komt van Norbert: MergenMetz.nl

Schil de wortel en snijd ze in stukken. Maal ze met een keukenmachine fijn. Voeg een schepje suiker en azijn toe en kneed het tot het een niet te natte massa is. De verhoudingen zijn: ca. 1 theelepel suiker, 4 eetlepels azijn, 1 wortel. Duw stevig in de potjes, maak ze mooi vol en doe het deksel erop. Klaar is kees.

Shiso is ook zo’n onbekend kruid/groente, Japanse munt heet het in het Nederlands. Als kiemgroente heb je het vast wel eens op in een restaurant. Maar als bladgroente is het minder bekend. Het heeft een warme munt/anijs/kaneel-achtige geur en past goed bij deze tijd van het jaar. Emile van de nieuwe winkel maakt er een mooi gerecht van met pompoen. Het is te bewerkelijk voor mij maar wel leuk om naar te kijken op deze video. In mijn keuken gebruik ik het als een soort spinazie in roerbakgerechten, ook vaak met pompoen of andere zoete groenten. Puur als spinazie in een quiche is het wat te heftig qua smaak vinden mijn kinderen. Het blad is stevig snij het dus heel fijn.

Welke pompoen er deze week in het pakket gaat is nog een verrassing. We gaan de voorraad opmaken. Er zijn nog blauw/grijze Crown Prince, Platte Witte Boer pompoenen, bobbelige Marina di Chioggia, oranje Rouge d’Etampes, groene Kobocha, donkere acorn squash, en natuurlijk de bekende oranje Kuri pompoentjes. De schil van de pompoenen kun je gewoon eten. Alleen de beschadigingen haal ik er met een kaasschaaf af.

Veel plezier met koken en tot ziens in de tuin voor een drankje en anders een fijne winter!

Esther, Elske, Marieke, Pauline, Nikki, en alle stagiaires en vrijwilligers

Nog interesse in lamsvlees? Er is nog lamsschouder en lamsgehakt en spare-ribs op voorraad in de tuin.

kardoen en lamsvlees

De een na laatste week van het seizoen! Het is fris ’s ochtends. Gelukkig kunnen we in de loop van de dag wat laagjes afpellen. De groenten hebben ook laagjes gekregen. Tussen de afgedekte gevoelige groenten zoals yacon en shiso zijn we alweer druk bezig met volgend teeltseizoen. De winteruien gaan erin. Met wat mulch, bladeren hopen we ze door de winter te helpen zodat we heel vroeg al uien voor jullie kunnen oogsten. Ook zijn deze week de courgetteplanten opgeruimd en de bessenkooi weer opgedoekt. Het wordt steeds leger in de tuin. We zijn bijna klaar voor de winter.

Een onbekende groente voor veel mensen is kardoen. De kardoen heeft indrukwekkende bladeren. Prachtig grijs en groot. Het is een soort artisjok maar je eet hierbij niet de bloem maar de bladsteel. Om bij dit lekkers te komen snij je het blad langs de nerf weg. Het vlies trek je zoveel mogelijk eraf en de overgebleven bladsteel snij je in 2-4 cm brede stukjes en sprenkel er wat citroensap over tegen het verkleuren of doe het op het allerlaatst zodat het niet kan verkleuren voor het in de pan gaat. (Het lijkt zo een beetje op bleekselderij) 

Traditioneel wordt dit vaak gegeten in een stoofpotje met ui en lamsvlees. Fruit 1 ui en voeg de blokjes lamsvlees toe, bak het vlees aan en voeg de stukjes kardoen, een blaadje laurier, 8 cherrytomaatjes en wat plakjes wortel en een glas witte wijn toe en laat 40 minuten stoven. Breng op smaak met zout, zwarte peper en wat peterselie. Lekker met aardappel, pastinaak of brood. Geweldig veel artisjok-smaak, een wat steviger bite, ik begrijp niet dat dit zo’n onbekende groente is!

We verkopen weer lam!!! Het lamsvlees komt van 9 maanden oude rammen die niet meer te handhaven waren in de kudde van een vriendin van mij. Ze hebben hun hele leven heerlijk buiten op de heide van Warnsborn gelopen, geen antibiotica of extra krachtvoer gehad. Ze onderhouden daar een mooi stukje cultuurhistorie en natuur. Ze zijn dus super smaakvol en een milieuvriendelijke keuze als je graag (een keer) vlees eet. De prijzen voor het vlees zijn voor de luxe stukken zoals lamszadel, lamsrack of lamsschouder  24,50/kg; de minder luxe delen zoals poulet, gehakt en nekkotelet 19,50/kg en de lams-spareribs 9,50/kg.

De laatste pastinaak is geoogst. We teelden 2 rassen, White gem en Aromata. Ze doen niet veel voor elkaar onder. De eerste was wat mooier, de tweede ruikt wat zoeter. Hebben jullie een voorkeur? Op de foto de mini-wortels die we eruit hebben geselecteerd. Die vinden hun weg naar de restaurants, als die weer open mogen. 

De pastinaak was van oudsher een echte wintergroente. Hij bevriest nauwelijks en bevat veel suikers. Met bonen en uien was dit de basis van de Leidse hutspot waarmee belegeringen werden doorstaan. Ik oogst de pastinaak nu al ondanks dat hij prima de winter door in de grond kan blijven. Dit doen we omdat de muizen de wortel ook erg waarderen. En sommige schimmels kunnen in de grond de wortels zelfs in de winter flink aantasten. Ik hoop dat we voldoende oogst hebben om jullie van het voorjaar nog een keer te kunnen trakteren op deze zoete wortel. 

Naast een echte Leidse hutspot wordt de pastinaak steeds vaker gebruikt in roerbak schotels. Snij hem dan wel heel dun. Geroosterde pastinaak met pompoen en rode ui staat hoog op mijn lijstje makkelijke winter recepten, maar ik maak er ook graag soep mee. Het bindt van zichzelf sterk dus doe er niet te weinig water bij. Ik vind gember, wat citroen en gemalen korianderzaad erg lekker smaken hierbij. Maar het combineert ook goed met mosterd! Ondanks de uitgesproken smaak heel veelzijdig dus. 

De krulandijvie heeft nog steeds prachtige kropjes stevig blad dat je als sla kunt eten (met dille, sinaasappel, granaatappelpitjes en amandelen) of lekker in de stamppot doen. 

We hebben alle kool geoogst, het zijn kleintjes maar helemaal prima voor een kleine roerbakschotel met pompoen, curry en vegetarische balletjes. Maar ook een kleine quiche met ui, kool en spekjes lijkt me heen geslaagde bestemming voor deze schattige kooltjes. Het zijn, spitskooltjes, witte kooltjes (met soms een uitschieter van 1,5 kilo :-o), Savooie kooltjes en Bloemendaalse gele kool(tjes).

Extra groenten of vlees voor de winter bestellen?!

We hebben op voorraad nog aardappel, pompoen en lamsvlees.

De laatste woensdag en zaterdag staat er traditie getrouw gluhwein, chai en chocomelk voor jullie klaar op de tuin. Helaas kunnen we er geen echt feestje van maken maar graag bieden we jullie dit lekkers aan als een mooie afsluiting van het seizoen.

Eet smakelijk, Esther, Elske, Pauline, Nikki, Marieke en de rest van het tuinteam

Hieronder de bonen-palmkoolschotel van vorige week door Marion, een van de oogstaandeelhouders.

pompompompoen

Wat oogsten we zoal deze week : radicchio, pompoen, koriander, droogbonen mix, zoete aardappel, palmkool/boerenkool

De radicchio of roodlof is een lekkere bittere slasoort. In Italië ook veel gebruikt in risotto’s. Ik maak graag een salade met peer, geitenkaas en nootjes. "Maar ook gewoon tussen een broodje sla erg lekker.”, vindt Rhea een van onze vrijwilligers. Dit soort bladgewas kan goed tegen kou. In de winter oogst ik soms nog wel eens een hergroei kropje. Maar alleen als de muizen de wortel met rust hebben gelaten. Dat is een lekkernij vol suikers in de winter.  

De droogbonen mix bestaat uit vier historische rassen, de eerste twee kennen jullie al: Kievitsbonen (of Borlotti, wit rood gestippeld) en Coco rosé (frans - roze/rood) Nu kun je ook vinden: Frostbean/Koeboon (Engels/Nederlands - rood/wit) en Musseneitjes (Brabants - wit). We hebben ze nu het eindelijk droog is, snel van de stokken gehaald. Eind van de week verwacht ik de eerste nachtvorst, dan is het echt gedaan met de bonen en gaan ze snel rotten. De bonen zijn in verschillende stadia van droging. Als je ze wilt bewaren dan laat je ze drogen op een rekje boven de kachel bijvoorbeeld. In ieder geval uit het zakje halen en uitspreiden. Als je ze nu direct dopt kun je ze na een nacht weken, gaan koken (variërend van de droogheid 20 min tot 45 in). Prik en proef wanneer ze goed gaar zijn. Bonen zijn lekker eten in een salade, stoofpot of soep en natuurlijk in een wrap. Voeg het liefst een beetje zeezout aan het kook/weekwater toe dan wordt de schil zachter. Zijn de bonen nog helemaal vers dan is dat eigenlijk niet nodig.

De palmkool en boerenkool hebben een last van witte vlieg. Afgelopen jaren is dat echt een beetje een plaag aan het worden. De warme winters zorgen ervoor dat de populatie van de beestjes erg groot zijn als we het voorjaar ingaan. Witte vlieg verwijder je door goed wassen. Wij hebben er al wat vanaf gewassen maar er zullen er echt nog wat op zitten. Erg lekker is droogbonen met palm/boerenkool, ansjovis en zongedroogde tomaatjes. Kook de bonen gaar. Strip de boerenkool en palmkool van zijn nerf. Snij het in 1 cm brede reepjes. Snij de (semi-)zongedroogde tomaatjes ook in reepjes. Bak in een koekenpan met een klein beetje olie, een fijn gesneden ui en een teentje knoflook, voeg daar naar smaak ansjovisfilet aan toe (liefst uit t zout anders olie). Als de ansjovis uit elkaar is gevallen kun je de bonen, palmkool en zongedroogde tomaatjes toevoegen. Zachtjes doorbakken en serveren met vers brood en een kwark dip.

We hebben dit jaar heel veel pompoenen geoogst, we hadden dit jaar zelf veel kleine pompoentjes en hele grote. Ik had nl een nieuw kleinvruchtig oranje ras geprobeerd omdat voor de pakketten dat wel handig leek Bright Summer. ZE vielen iets kleiner uit dan gedacht nu krijg je dus soms twee pompoentjes in het pakket. Er zit altijd flink variatie in de pompoenen. In de handel is dat niet handig en worden te grote en te kleine pompoenen niet verkocht. In Wageningen konden we afgelopen maandag ondermaatse pompoenen rapen op een biologisch bedrijf. De te kleine of met een kleur afwijking zouden worden ondergeploegd! Een mooie gelegenheid om met onze stagiairs eens een kijkje te nemen op een ander bedrijf. Ze hebben daar strokenteelt waardoor het akkerbouwbedrijf veel kleinschaliger leek. Maar wat een openheid en ruimte!  Daarmee kwamen we direct achter ook weinig schuilmogelijkheden want er kwamen best wat buien over. Nat maar voldaan kwamen we met flink wat kratten vol geredde pompoentjes weer thuis.

De kleine pompoentjes kun je in zijn geheel poffen in de oven. Snij een kapje van de pompoen en hol hem uit de pitten kun je eventueel roosteren. Kook de pitten daarvoor eerst 10 minuten dan kun je pulp uit het water scheppen. Leg ze dan uitgespreid op een bakplaat en rooster 20 minuten, daarna schep je ze om met wat olie en zout en evt gerookt paprikapoeder en dan bak je ze nog een keer 20 minuten. De uitgeholde pompoen kun je vullen of gewoon zo insmeren met olie en in de oven op 180 graden in 20 min gaar roosteren. Van het vlees van het kapje kun je ook een soepje maken of een lekkere pompoenrisotto met blauwe kaas en het pompoentje daarmee vullen.

Toen ik dit pakket bedacht had ik een Indiaase curry met pompoen voor ogen, vandaar de koriander! Maar ook heel lekker ook als je meer richting de Caribiën denkt met vis en koriander, limoen, prei en zoete aardappel. #opvakantieineigenkeuken.

Wat een mooie oogst zoete aardappels hebben we dit jaar! Het is altijd een soort schatzoeken. Onder het lage bladerdek dat nog het meest op klimop lijkt vindt je dan prachtige oranje-paarse knollen in vaak de meest bizarre vormen. Ik wacht altijd zo lang mogelijk, als de gemiddelde temp onder de 10 graden gaat dan moeten ze eruit. Nu liggen de knollen in de schuur bij de kachel. We laten ze afharden bij 15 graden. Dan wordt de schil harder en dicht de knol zelf eventuele beschadigingen af. Bewaar je ze te koud dan worden ze heel snel zwart en gaan ze rotten. Bewaar deze knollen dus buiten de koelkast!

Zoete aardappel is familie van de haagwinde. Vorig jaar waren er hier en daar kleine blauw-paarse bloemen te vinden. De toppen van de zoete aardappel kun je trouwens ook eten. Als je ze plukt hebben ze een wit melksap wat niet aantrekkelijk is maar eenmaal in de pan heb je een stevige spinazie. Emile van de Nieuwe Winkel is er dol op. Echter hij fermenteert de bladtopjes tot thee!

Eet smakelijk, Esther

applaus voor de bikkels

In de tuin laat de herfst zich van zijn natte kant zien. Stevige buien maken het werk er soms wel erg moeilijk op. Gelukkig hadden we vanmorgen wat droge uren waarin we voor het pakket konden oogsten.

Maar applaus voor alle vrijwilligers en stagiaires die zich niet laten afschrikken! Elke maandag en donderdagmorgen doen we met zijn allen een rondje tuin zodat we de klussen kunnen bespreken en iedereen een beeld krijgt van de processen in de tuin.

De herfst zorgt ook voor verkoudheid en regelmatig zit er dan ook weer iemand thuis uit voorzorg. Zo ook ik… met een verkouden duf hoofd tik ik dit briefje nadat ik de laatste updates en foto’s uit de tuin heb gekregen. Zo waren de raapsteeltjes prachtig hoorde ik maar de radijzen en bieten een beetje weinig. Normaal zoeken we dan snel een alternatief misschien staat er nog een ander gewas om wat mee aan te vullen maar de tuin raakt langzaam steeds leger en het oogstdeel is dus soms ook wat minder dan gepland. 

Zeker aan het eind en het begin van het seizoen kan een oogst best tegenvallen. Daarom hopen we winter 2021-2022 een kas te bouwen zo hebben we dan wat meer te kiezen in het voor en na seizoen en tomaten, komkommer en paprika’s in de zomer! Heb je hier nog leuke ideeën bij/voor dan horen we het graag!

Het is nu echt de tijd van opruimen en winterklaarmaken. De maisplanten zijn versnipperd en ook het aspergeloof is er af. De snippers bedekken de bedden voor de winter zodat het bodemleven lekker toegedekt op een rustig tempo het organische materiaal kan verteren. Op ons achterlandje staan nu nog pastinaak, droogbonen (niet dat die zo lekker kunnen drogen…), aardpeer, spruiten en nog wat kool. De kolen hadden er dit jaar niet zo zin in dus ik duim dat ze deze laatste weekjes nog wat willen groeien. Ook staan er vakken vol met groenbemester, knal groen en prachtig dicht. De bodem wordt zo goed bedekt en met een evt warm einde van oktober komt er ook nog bloei in waar de bijen nog van kunnen snoepen. Idealiter vriest de groenbemester in januari/februari dood net voor we er compost over aanbrengen.

Radijsjes worden meestal alleen als garnering gebruikt maar je kunt er ook een lekkere gerechten mee maken. Schaaf de radijsjes, een stuk wortel en een stuk komkommer (de zaadlijsten eruit halen) in dunne plakjes. Maak een dressing met 2 el olijfolie, een teen geperste knoflook, 1/4 fijngesneden jalpeno peper, 1 tl geroosterd en geplet komijnzaad,,1 tl limoenrasp en 3 el limoensap, 1 tl zeezout en wat zwarte peper. verdeel over de groenten. Verse koriander vind ik een lekkere toevoeging. Hierover kun je dan hete zoete pinda’s strooien. Geweldig om zelf te maken met 1/2 tl chipotle-peper vlokken, 90g ongezouten pinda’s een snuf cayenne peper, 1,5 el golden syrup 2 tl limoenrasp 1,5 tl limoensap, 1,5 el olijfolie. verwarm dat in een pannetje bak onder goed roeren in8 minuten kleverig geheel. stort het op bakpapier. Laten afkoelen en en in stukjes breken. Serveer met tacochips met gesmolten kaas. Vrij naar een recept van Ottolenghi - Flavours. Ik heb net dit nieuwe boek gekregen dus ben van alles aan het uitproberen. Soms alleen in mijn hoofd want niet alles is dit seizoen beschikbaar.

Aardappel heb ik in de zomer vaak alleen maar als frietjes interesse in maar nu het herfst wordt vind ik het steeds vaker op mijn bord. In de oven geroosterde aardappel is voor mij een favoriet, gewoon insmeren met olijfolie en rozemarijn, maar ook met wat meer spicy kruiden zoals harissa en knoflook of chaat-masala. 

De raapstelen kun je klaarmaken als salade maar in een roerbak wat rode ui en paprika vind ik ze ook erg lekker. Er hoeft van mij dan niet meer bij dan een mooie olijf- of sesamolie, zout, zwarte peper en wat citroensap. Lekker met gebakken tofu, wat soja saus en noedels. 

De laatste sla! Ja het is hard gegaan met de sla. Die rare hitte in september maakte dat de sla wat eerder klaar was. Nu nog de allerlaatste sla in het pakket. Rode bindsla en mocht dat niet genoeg blijken dan gaan we over op veldsla op zaterdag. 

De winnaar van deze week is de andijvie. Grote kroppen, mooi gaaf blad en een licht zacht hart. Was de andijvie wel goed voor je ze eet, door de regen spat er flink wat zand in en tegen de kroppen. Leuk om een stamppot te maken met andijvie, gekookte blokjes biet en geroosterde hazelnoten. Het zoet van de bietjes en knapperige en romige van de hazelnoten geeft een mooie combinatie met de licht bittere andijvie.