De Ommuurde Tuin

De Historische Moestuin van koning Willem III

OPENINGSTIJDEN:

10:00 - 17.30

WOENSDAG & ZATERDAG

1 MEI TOT 1 NOVEMBER

 

 

POSTADRES:

DE OMMUURDE TUIN - ESTHER KUILER

CROCUSSTRAAT 27

6707 BS WAGENINGEN

 

GEGEVENS:

IBAN: NL77INGB0003247552

BTW:  133206038B01

KVK:   62338730

SKAL: 019241

zwoele zomernachten

Terug van vakantie in een oververhitte en overvolle tuin. Wat staat het er goed bij er is flink gewied en geplant. De bonen bloeien volop in allerlei kleuren, de tomaten beginnen te rijpen. Hopelijk volgende week de eerste bonen in het pakket! De mais bloeit ook uitbundig en ik hoop op een mooie oogst over een paar weken.

Gelukkig kunnen we beregenen want het is erg nodig. Het gras is in 3 dagen helemaal geel geworden. De gewassen staan onder beregeningscomputers maar toch moeten we elke dag watergeven. De potplanten, het gras en nog twee kranen hebben geen computer. Gelukkig hebben we goeie buren die s‘avonds laat de kranen dicht willen zetten. Zo kunnen wij een goeie nacht maken want we werken nu van 6-13 in de tuin. Hierna is het echt niet leuk meer. Dat vinden de gewassen ook en die hangen ondanks dat ze voldoende water hebben eind van de dag helemaal slap. In de nacht trekken ze weer zelfs in deze zwoele zomernachten van boven de 20 graden.

De knolvenkel is prachtig en lekker geurig. Lekker voor een zomerse pasta schotel, dungesneden roerbakken met een rood uitje en wat knoflook door de pasta met gerookte zalm en wat tijm. Vind je dat te warm deze week dan smaakt het ook heerlijk rauw in een salade met geroosterde hazelnoten, citroensap en olijfolie. 

De prei moet eraf. Hier en daar begint er een al te bloeien en de buitenste bladeren hebben wat schimmel opgelopen. Maar niet getreurd want de rest van de prei is nog heerlijk en kan fijn in een aardappel-prei soepje. Die kun je ook goed lauw eten lekker met vers brood en eiersalade.

Ik moet nog even kijken welke aardappels erin het oogstaandeel gaan, dat wordt een verrassing morgen. Vandaag hebben we de laatste rassen opgegraven, de Alouette en de blauwe Anneliese. Die laatste gaat vaak samen met haar zusjes rode Emma en Charlotte in een mix. Op het ogenblik hebben we in de voorraad: Pink Gipsy (gevlekt), Charlotte (geel), rode Emma, blauwe Elise, Raja (licht rode schil) en Alouette (donker rode schil). Ik ben zelf erg fan van Raja maar helaas is daar geen pootgoed meer van te krijgen en wordt die langzaam maar zeker door Alouette verdrongen. Die laatste is resistent tegen phytophthora wat een groot probleem is. Ook wij hadden er dit jaar (voor die droge hitte) flink last van, behalve dus in de Alouette :-). Het aardappelveld gaan we zodra er wat regenkans is inzaaien met een groenbemester zodat de grond volgend jaar uitgerust en lekker humeus en los is voor de pastinaak, prei en bietjes.  

Zapallito is een zomerpompoentje dat je eet zoals courgette. Het is wat zoeter en geler en smaakt wat meer als een meloen. Lekker om te grillen op de bbq!

De paksoi groeit uit zijn voegen. Enorme joekels zijn het. De slakken hebben helaas wat aan de bladeren gegeten dus dat is wat minder mooi maar de sappige nerven kun je mooi verwerken. ik maak er met dit weer graag salade mee. Snij de nerven in dunne plakjes. Ik gebruik het groen niet. En dan strooi ik er een halve tl zout over en wat witte balsamicoazijn een flinke hand cranberries en wat dille. Alles een uurtje laten trekken in de koelkast, doorscheppen en dan serveren met wat geroosterde noten en eetbare bloemtjes zoals dahlia of goudsbloem.  

Sla-tijd

Het is sla-tijd. Dat klinkt wel een beetje agressief maar het is net zoiets als komkommertijd maar nu is er veel sla!

Je vindt in de tuin allerlei verschillende variëteiten. De krop- en de eikenbladsla zijn gewoon maar de radicchio en de stengelsla vind je niet zo vaak.

De radicchio heeft een mooie rode kleur en lijkt wel wat op een rode kool. De blaadjes zijn bitter en zoet tegelijk. Lekker op een warme dag met peer en blauwe kaas in een salade. 

De stengelsla, celtuce, aspergesla of Wosun is een groente die in China veel gegeten wordt. De planten groeid super mooi en geven lange stengels die je schilt. Het merg is fris groen en lijkt wat op komkommer. Het ruikt heel nootachtig. Erg lekker in een roerbakschotel met shii-take of rauw in plakjes door de salade.

Vorige week hebben we weer jonge sla geplant. Kropsla voor over 6 weken maar ook 2 rassen bataviasla die we telen voor een boeren-onderzoek. In Zwitserland probeert Sativa nieuwe rassen te ontwikkelen met een goede resistentie tegen Bremia, een vervelende schimmel ziekte. Ook wij telen dus zo’n 50 planten om te zien wanneer deze worden aangetast. Vorig jaar lukte het niet vanwege de extreme hitte. Maar nu staan de plantjes er goed bij.

Zapallito is een zomerpompoentje dat je jong eet net als courgette. De smaak is wat zoeter en meer meloen-achtig. Ik zag afgelopen week weer heel wat klanten de eerste exemplaren blij terugzien. Het is net zo makkelijk als courgette. Dus haal de zaadlijsten eruit als het te zacht is naar je smaak maar anders gewoon lekker grillen, roerbakken of rauw eten.

De zomerspitskool groeide bijna uit haar jasje met zoveel zon en water. De slakken hadden ze ook snel gevonden helaas. Dus hier en daar wat vraatschade. Mijn kids zijn dol op spitskool en nu het bbq-weer is gaan ze vaak op het vuur. Gewoon in kwarten ingesmeerd met olijfolie en bestrooid met wat komijn en gerookt paprikapoeder.

En dan Nemo, de eerste aardappels die we rooien dit jaar. Het is een nieuw ras waar ik helaas niet super enthousiast over ben. Hij is wat vreemd gevormd en niet echt glad. Dit kan zijn doordat hij niet goed tegen streptomyces kan, een bodemschimmel of wellicht iets anders. De aardappelen zijn verder wel prima van smaak maar mooi is anders. Volgend jaar toch maar weer een ander rasje proberen.

zomerfeest

In de tuin begint het frisse groen van het voorjaar plaats te maken voor geeltinten en het donker groen van de nazomer. Het graan begint te rijpen geflankeerd door zonnebloemen en korenbloemen. Het veld met pompoenen en asperges is ondertussen een grote jungle waar ik me gelukkig pas in september in hoef te wagen. Wij blijven nog even in de bessen. Door de regen van de laatste week moesten we ineens alle bessen oogsten. Dus ook deze week weer lekkere aalbessen. Een deel vroegere, die zijn heel rijp en zoet en deels een later ras. Die zijn nog wat zuurder en kun je langer bewaren. 

Er waren deze week voor het eerst weer feestjes in de ommuurde tuin. Ik kon dus weer lekker aan het kokkerellen en bakken. De kruisbessen gingen in een spelt kruimeltaartje en rode bessen in muffins. In de miniquiches vonden de gasten courgette en bosui. En de soep was van rode bieten en basilicum. Dat laatste is een verrassend lekkere combinatie.

Bietensoep met basilicum 
Fruit een grote ui tot hij lekker zoet is in wat olie of boter. Voeg geschilde bieten in blokjes toe  en water tot alles onder water staat. Kook het geheel 15 minuutjes en pureer de soep. Voeg naar smaak zeezout, wat druppels citroensap en peper toe. Nu heb je de keus. Is het erg warm zet de soep in de koelkast en hak de basilicum fijn (hou wat topjes over voor de garnering) en voeg deze op het laatst toe. Wil je soep warm eten voeg ook dan 5 minuten voor het serveren de basilicum toe en pureer het geheel nog even extra. Lekker met een kloddertje zure room. Maar absoluut niet noodzakelijk.

We oogsten op het moment rode en chioggiabieten. Je weet wel die rood met witte. Ze kunnen allebei in de soep zoals hierboven beschreven. De chioggia is zelfs extra zoet.

Niet alleen is er een verandering in de teelten maar ook in onze stagiaires is een wisseling van de wacht. Jan Schuurmans is door naar een nieuw adres op de klei, Esra die oa onderzoek deed naar van nature aanwezige bestuivers is klaar. Karlijn blijft gelukkig nongans wekelijks bijstaan en ook Nikki blijft. Ze heeft haar studie aan de warmonderhof afgerond en versterkt dit jaar onze tuinploeg op de donderdag en vrijdag. Gelukkig heeft de nieuwe lichting stagiaires zich alweer aangemeld en verwelkomen we Jantine, die de cursus agroecologie zo leuk vond dat ze nu Warmonderhof is gaan doen en Marina die ook dit jaar met de opleiding tot medewerker Biologische Landbouw start.

Het slabed is een feestje, wat een keuze: wordt het de donkerrode romaanse sla of de ijsbergsla of misschien toch de kropsla. Morgenochtend beginnen we met het oogsten van de dikste kroppen en zullen jullie het ontdekken. De ijsbergsla is dit jaar wat anders dan jullie gewend zijn uit de winkel. Dit ras heet Elburger Ieskrop. Het is een oud Nederlands ras van de Noord-Veluwe. Met zijn gekroesde en blozende randjes is het een aanwinst voor de tuin vind ik.

De prei wilde dit jaar niet echt dikken. De planten stonden wel mooi in de rij en we konden het goed schoon houden van onkruid, maar gewicht, nee dat werd het niet echt. Dus dunne zomerpreitjes in het pakket dit keer. Lekker in quiche, soep, nasi of de witte delen gestoofd in wat witte wijn en boter. Zo haal je Frankrijk gewoon je keuken in. Ik merk dat ik steeds mediterraner aan het koken ben. Steeds vaker maak ik gewoon allerlei groenten klaar en eet dat dan met wat mooie olijfolie en wat brood en kaas. 

Tuinbonenbillen

hi hi tuinbonenbillen! De tuinbonenoogst is een jaarlijks feestje. Het is een indrukwekkend gewas maar eind juni is het gewoon klaar. Dan plukken we alle tuinbonen in een keer eraf. Meestal vinden we wel een leuke kromme boon of een draaier maar dit jaar hadden we een boon met billen. Zeer fotogeniek vond ik.

Ik dop de tuinbonen graag dubbel. Veel werk maar het is toch ook wel heel lekker. Andere mensen vinden dat schilletje juist zo typisch tuinbonen smaak geven. In ieder geval heel typisch is het bonenkruid dat we erbij doen. De etherische oliën in dit kruid zorgen voor een makkelijker vertering. Het is trouwens ook heel lekker in een tomatensaus met de courgette. Dubbel doppen doe je het makkelijkst door de gedopte bonen even te blancheren en dan het velletje eraf te halen. Laat je ze te lang koken dan is het binnenste boontje te zacht en knijp je m stuk. Heel lekker vind ik de tuinbonen door een couscous. Daar past dan ook wel wat heel fijngesneden courgette bij, een uitje wat bonenkruid en munt. Mmmmm

Het waren bijzondere dagen met wind, regen en zon. Vocht en warmte zorgen voor heel veel groei. De kruisbessen moeten er dan ook ineens af dus we zijn flink aan het plukken geslagen. De door het weer al aangetaste bessen gaan de vriezer in voor de jam maar gelukkig is er meer dan genoeg over. Kruisbessen zijn zo lekker, net weer anders dan de rode bes, veel zoeter, als je ze dan wel op het juiste moment plukt en niet rauw zoals vaak in de winkel ligt. Lekker in een kruimeltaartje of op een cheesecake, echt wat anders dan de bekende frambozen of aardbeien. 

De raapsteeltjes kunnen mooi met wat oude aardappelen in een stamppot. Lekker met wat patak-curry erdoor voor een oosters smaakje. Maar er zijn toch al nieuwe aardappelen? Ja maar nog niet uit de ommuurde tuin. Nog heel even geduld want volgende week gaan we de eerste aardappelen rooien.

Paksoi vispaketjes
Snij het bovenste deel van de paksoi. Snij het dikke stuk nerf eruit zodat je een blad krijgt met een smalle reep eruit gesneden. Fruit wat ui en een teentje knoflook, wat reepjes gele paprika en reepjes wortel er op het laatst een minuutje bij doen. Maak de groenten opsmaak met sojasaus en rode peper vlokken (Koreaanse kimchi-pepervlokken zijn niet zo heet). Leg een blad in een anti aanbak muffin vormpje en leg er een beetje groenten op en een stukje zalm of kabeljauw. Vouw het pakketje dicht en steek het vast met een cocktailprikker. 15 minuten in een voorverwarmde oven van 180 graden lekker bij rijst en een zeewier salade of bij een BBQ.

Gisteren had ik naar een picknick courgettes meegenomen, als alternatief voor komkommer met een lekkere dip van kruidenroomkaas was het een succes. Snij of schaaf de courgette in dunne plakken, besmeer ze met kruidenroomkaas, of een lekker vinaigrette en rol ze op. vast prikken en klaar. Wel echt verse courgettes hiervoor gebruiken. Ook de ronde courgettes in maantjes gesneden zijn lekker om mee te dippen.

In de tuin begint het wiel van het jaar te draaien. De laatste peulen worden geplukt en daarna maken we het bed klaar voor volgend jaar, voor de aardbeien. De aardappels kunnen langzaam maar zeker worden gerooid om plaats te maken voor een groenbemester die komende winter de grond kan beschermen en voeden. De tuinbonen worden gesnipperd en ook daar zaaien we een groenbemester in die samen met de resten van de tuinbonen voor een mooi grondje voor de kolen van volgend jaar zal zorgen. Ondanks dat er nog veel onkruiddruk is wordt het zaaien en planten al veel minder. Tijd om wat meer achterover van de tuin te genieten.

in love

Ik ben in love! Met mijn courgettes! Ze zijn nu zo verschrikkelijk mooi; het gewas is fris en zit elke ochtend vol bloemen, jonge vruchten en bijen, de vruchten groeien uitstekend en worden amper belaagd. De eerste gele vruchten zijn even uitgeprobeerd door de vogels maar die vinden er gelukkig niks aan. Vooral de Floridor, ronde gele courgettes vind ik prachtig. En heel lekker, net als de licht groene Amalthee zacht en zoet. Maar dat is misschien meer het oog dan de tong die spreekt. Want laten we eerlijk zijn courgette heeft weinig smaak. De beste manier om courgette te eten is daarom ook gegrild. Dan heb je de pure smaak, wat geconcentreerd en met een lekker gerookt randje, beetje zout en peper. Klaar! De eerste gele en groene vrucht die ik dit jaar kon oogsten heb ik in dunne plakken geroosterd en toen om en om op elkaar op het bord gelegd. Een lekker kleurrijk compositie.

Deze zaterdag hadden we met SlowFood Rijnzoet een Grand Aioli op de tuin. Met een groep van 18 foodies hebben we de tuin afgestruind naar roosterbare groenten. Er was al veel voorbereid waaronder de aioli en romesco om de groenten in te dopen en een voorafje van gazpacho van aardbei en tomaat. Marcel van Graangeluk had brood en bier mee van de granen op Westberg. Erg lekker allemaal. Ook geïnteresseerd in dit soort kookbijeenkomsten kijk op  https://slowfood.nl/rijnzoet/

De aardbeien zijn nu bijna over. Er is nog zelfpluk mogelijk en er zitten echt nog heel lekkere aardbeien verscholen tussen de bladeren. Maar wij gaan nu door met het plukken van de kersen (morellen voor de jam) en bessen. De eerste soort de we plukken is de Jonkheer van Tets en de witte bessen. Straks komen de zwarte bessen en de kruisbessen. 

Griesmeeltaart met bessen (of ander fruit)

Doe 125g suiker, 1 ei, een snufje vanille en zout in een kom en mix tot er een lichtgeel mengsel ontstaat. Voeg 250g bloem toe en mix op een lage stand tot er een kruimelig mengel ontstaat. Snijd 125g boter in blokjes en meng door het kruimelmengsel tot er een samenhangend deeg ontstaat. Bestuif het werkblad met een beetje bloem en kneed het deeg met de hand nog kort tot een soepele bal. Laat het deeg minimaal een uurtje in de koelkast rusten. Laat het deeg hierna kort op kamertemperatuur komen. Bestuif nu ook een deegroller met wat bloem en rol het deeg uit tot ongeveer 0,5 cm. Leg deze in een taart vormvan 28cm en bak deze 10 a 15 minuten blind op 180 graden. Blindbakken doe je door over het deeg een stukje bakpapier te leggen. Ik verkreukel het bakpapier eerst zodat het minder stijf is en het daardoor beter vormt. Vul taartbodem vervolgens met een blinde bakvulling, zoals bakbonen of rijst. Maak van 1l melk griesmeelpudding volgens het recept op het pak. Vul de taartvorm met de groiesmeel en verdeel de bessen erover. Bak nog 20 minuten in de oven en laat het daarna goed afkoelen. 

De venkel is in dit bed goed gegroeid. De vorige knolvenkel had vaak meerdere knollen gevormd. Iets wat nog niet eerder zo massaal in een bed was tegengekomen. maar nu gewoon mooie knolvenkel die je kunt verwerken in soep, salade of grill. Leuk op de bbq met een trostomaatjes. 

In het pakket deze week romeinse sla. Deze sla kun je ook grillen. Deze Romana is een lekker knapperige sla; met tomaatjes, een eitje, jalapenopeper, dille en pompoenpitjes een lekkere maaltijdsalade.

Heerlijk weer wat regen en koelte. De slakken waren er ook heel blij mee… Dit bed met kropsla is in twee nachten voor 75% afgegeten. Ik heb een emmer met wel 60 joekels van naaktslakken geraapt. Ze hadden zich tijdens de droogte verschuilt in het kruidenbed en gingen met de vochtige nachten op rooftocht.

IMG_5369.jpg

halverwege

Heerlijk die overvloed rond midzomer. Ik genoot van al die kleuren in het pakket vorige week! Deze week zijn de courgettes gaan bloeien. Ook weer een mijlpaal in het jaar. Nog 2 weekjes en de courgettes zijn er in overvloed. Deze week nog een overvloed aan aardbeien en peultjes. Omdat de eerste grote oogst voorbij is komen er nu vooral wat kleinere maar nog steeds heerlijke aardbeien af. 

Vandaag ging de doos aardbeien die ik mee naar huis had er tijdens het avondeten rap doorheen. Zelfs na de kilo aangepikte of mislukte aardbeien die ik tijdens het plukken al op had. We hadden een stevige kaaspannenkoek met sla en … flensjes met aardbeien, wat gembersiroop en slagroom… Oei wat een leven! 

Maar ook door een salade zijn de aardbeien niet te versmaden, vooral met balsamico, mozzarella en geroosterde pijnboompitjes afgemaakt met wat zout en zwarte peper. Nou ik weet wat ik morgen eet.

Naast een overvloed aan aardbeien is er nu ook een overvloed aan peulen. Vooral de reuzenpeulen doen het goed. Ze zijn ver boven de netten van 2m hoogte uitgegroeid en hangen nu over naar de zon kant. Gelukkig is Anne (mijn dochter) een stuk langer dan ik!

Peultjes geroerbakt met ui, paprika, rode peper en wat oestersaus bij de mie. Heel snel en heel lekker makkelijk als je oververhit thuiskomt na je werk. En dan is er nog die lange avond om achterover te zakken en te genieten van de zomer.

De snijbiet is een mix van kleuren. Gewoon groene, wit, geel, rood, oranje en soms zelfs roze vind je in deze regenboogmix. Gebruik het als spinazie en stoof of bak de stelen net wat langer dan het blad. Lekker door pasta of in een quiche. 

 De Chinese kool blijft makkelijk, lang houdbaar en toch knapperig. Ik eet het zowel als salade als in een roerbak maar ik maakte pas een stamppot met Chinese kool en cashewnoten. Lekker met wat fijn gesneden selderijblad erdoor en een zoute sojasaus ipv jus. Spekjes kunnen hier natuurlijk altijd bij maar wat dacht je van knapperig gebakken zwarte bonen (in de oven of een koekenpan).