De Ommuurde Tuin

De Historische Moestuin van koning Willem III

OPENINGSTIJDEN:

10:00 - 17.30

WOENSDAG & ZATERDAG

1 MEI TOT 1 NOVEMBER

 

 

POSTADRES:

DE OMMUURDE TUIN - ESTHER KUILER

CROCUSSTRAAT 27

6707 BS WAGENINGEN

 

GEGEVENS:

IBAN: NL77INGB0003247552

BTW:  133206038B01

KVK:   62338730

SKAL: 019241

regendansje

Heerlijk, regen! Een grijze week, om even ademen te halen en uit te puffen van de warmte. De groei van de gewassen gaat dan ook direct langzamer, even wat minder aardbeien en peultjes te plukken dan vorige week. Het onkruid lijkt ook op wat regen te hebben gewacht en schiet nu overal uit de grond. De tuin staat nu bijna helemaal vol alleen de late bonen en courgettes moeten nog gezaaid. Andere bedden zijn alweer leeg en opnieuw ingezaaid. Het is de drukste tijd van het jaar voor een tuinder. Pas in juli als de dagen weer wat korter worden komt het achterover leunen. 

Voor de vogels is het nu ook een drukke tijd. Overal in de tuin zie je jonge vogels gevoerd worden door hun ouders die hen ook proberen te leren vliegen en wat het is dat vogels moeten leren. De jonge kraai wordt regelmatig bijgevoerd met gejat brood van mij of een van de vrijwilligers die even niet goed op zijn tas lette. De koolmeesjes in de lindebomen krijgen nog rupsjes gevoerd maar zitten volgens mij in een waar voedselparadijs. De pimpelmeesjes hadden minder geluk. Hun vogeluisje viel van de muur en ik zag helaas een boel kleine veertjes rond de crash-site...

De peultjes plukken we in geel, paars en groen. Elke twee dagen gaan we de rijen langs terwijl bovenin het gewas zich de mooie bloemen nog ontwikkelen. Laten we een paar peultjes hangen dan stopt de bloei want de plant heeft dan het idee zich voldoende te hebben voortgeplant. Begin juli stoppen de peulen er sowieso mee trouwens. Dan is het tijd voor de sperzieboontjes. Peultjes blijven lekker met worteltjes, hoewel ik die echt nooit groot genoeg heb wanneer ik de peultjes pluk hoe vroeg ik ze ook zaai… en een mooie couscous-salade. Anne experimenteert met allerlei variaties, de laatste met rozijnen, mosterd, olijfolie en azijn en fijne stukjes groenten erin was een succes en dan met mooie peultjes ernaast en wortelspaghetti.

Rettich en radijzen willen goed groeien dit jaar. Ze zijn lekker sappig en soms een beetje pittig. Hoewel ik van wat milde radijzen hou krijg ik ook vraag voor pittige radijzen. Ik heb zelf nog niet veel smaak verschil tussen de soorten geproefd maar laat het me graag weten als je een duidelijk pittiger ras herkent.

Voor mij zijn radijzen een prachtige salade met wat olijfolie en azijn misstaan ze bij bijna geen enkel gerecht. In de salade passen ze natuurlijk ook zoals met de Batavia-sla. We telen dit jaar voor het eerst Luana, een nieuw zaadvast ras dat een beetje kropt. Wel met dezelfde knapperige blaadjes als ik gewend ben van Batavia-sla.

En een mooie verschijning is de knolvenkel met zijn fijne loof. We laten altijd wat loof eraan zitten zodat je het kunt gebruiken om bouillon van te trekken. De verse stengels kun je ook in dunne plakjes snijden en dan op witte balsamico-azijn zetten voor in een salade. Wil je de venkel wat langer bewaren dan knip je de bladeren er direct af en bewaar je ze apart. Het blad ontdekt vocht aan de knol en dan wordt hij vezelig. Venkel is heel lekker rauw of gegrild. Voor het grillen halveer je de venkel zodat je de grootste oppervlakte krijgt. Smeer hem in met wat olijfolie en rooster de platte kant onder een gril of lekkerder op een grillplaat of -pan. Bestrooien met zout en peper. Heerlijk bij vis met wat bruschetta. 

De koolrabi is deze keer wat minder gescheurd dan de vorige planting. Gelukkig. je kunt zo je best doen maar een legertje slakken kan dan in een paar nachten roet in het eten gooien. Ik kreeg van verschillende mensen terug dat ze de rauwe koolrabi echt heel lekker vinden. Wij hadden ze laatst in blokjes in een groentesoep met bosui en worteltjes. Dat voelde dan weer heerlijk ouderwets.

Prachtige peultjes

Gisteren was het Pinksteren, wat een prachtig weekend hadden we. De aardbeien zijn mooi gekleurd en heerlijk zoet! Gelukkig hebben we een plukploeg van mijn zoon met 2 vrienden die elke 2 dagen aardbeien komt plukken. Met zijn drieen zijn ze zeker 2uur bezig om 1 bed leeg te oogsten. Ze vonden ook deze grappige aardbei met een oog! Vorige week was het nog flink zoeken in het zelfoogstbed maar gelukkig haalden de meeste mensen er zelf ook een lekker bakje uit. De bakjes hebben we trouwens graag retour in het kader van duurzaamheid. Wij wassen ze af en gebruiken ze vaak meer dan 4 keer voor ze kapot gaan. En dan belanden ze natuurlijk in de PMD container.

Vandaag hebben we de eerste peultjes geplukt! Een van mijn favoriete groenten. Ze groeien nu meer dan 2 m hoog, vol bloemen, mooi en geurig en vol gezoem. Genieten zelfs voor het op je bord ligt.

Bosbietjes met heel mooi loof staan er nu in de tuin! Doordat we elke 3 dagen beregenen kan de biet gelukkig rustig doorgroeien ondanks de droogte. Het blad is nu prachtig en kun je goed gebruiken als snijbiet/spinazie, een 2 in 1 groente dus. Lekker in een bladerdeeg taartje met wat gecaramelliseerde ui en feta. De jonge bieten hoef je niet lang te koken, of in dunne plakjes geschaafd zelfs rauw eten. Ik laat zelf rauwe biet altijd even met azijn staan anders krijg ik kriebel in mijn keel. De eerste jonge bietjes eet ik eigenlijk vaak gewoon gekookt; met schil koken en dan na 15 min even in prikken om te kijken of ze gaar zijn, het velletje eraf vegen en dan in blokjes gesneden met wat zure room of olijfolie en wat geroosterde hazelnoten bij sla of rucola (en frietjes). Mmmm 

We hebben weer verschillende soorten kleine sla: kolibrie een mini kropsla of malibu een lollo rosso. Lekker met dit hete weer sla op een broodje zwarte-bonen-burger met geroosterde bosui. Rooster de bosui op een bbq of onder een gril tot het buitenste blad donker kleurt, stop de uitjes in een plastic zak of een kleine afsluitbare bak en laat het garen (met een scheutje wittewijnazijn). Voor 6 burgers: laat 2 blikjes zwarte bonen uitlekken, snipper een een ui en fruit die bruin, voeg 3 el bbqsaus en 2 tl hete gerookte paprika poeder toe en haal van het vuur. Rooster 50g walnoten en hak ze grof. Stamp de bonen, de walnoten, 2 verkruimelde beschuiten, 100g gekookte rijst of gewelde havermout en de uien. Maak van het mengsel 6 burgers (doe olie op je handen want anders plakt het vreselijk) Zet ze min een uur in de koelkast en bak ze in wat olie. Ook lekker om ze hierna in een ovenschaal wat pittige kaas erover te laten smelten. En dan op een broodje met wat sla en de uitjes (in stukjes gesneden net wat makkelijker te eten) of caramelliseer wat ringen uien voor erbij.

Op zandgrond is echte spinazie heel moeilijk te telen. Het moet heel veel bemesting krijgen om heel snel te groeien en het mag absoluut niet te droog, te heet of te koud krijgen want dan gaat het bloeien voor het oogstbaar is. Maar gelukkig zijn er veel andere soorten groenten die net als spinazie lekker blad opleveren. Een er van is tuinmelde. we telen allerlei verschillende soorten, van licht groene tot paarse, en een magenta-melde, die heeft bijna lichtgevend roze topjes en kan wel 3 m hoog worden. (boomspinazie) Gebruik het in een quiche of lekker in een roerbakschotel. Het slinkt veel minder dan spinazie dus je houdt er meer van over. Wel de dikke stengels verwijderen.

Rucola wordt naar mate de zomer vordert vaak wat pittiger. Lekker om het in een pastaschotel te gebruiken, met de bosui en een romige blauwschimmelkaas bijvoorbeeld. 

In de tuin merken we wel dat de droogte voor nog andere problemen zorgt dan watertekort. Er zijn ook heel veel luizen in de tuin. Gelukkig ook heel veel lieveheersbeestjes maar toch kun je in deze tijd vaker wat tegenkomen in de groenten. Goed wassen dus. Wij noemen ze vaak extra eiwit, opeten kan nl geen kwaad. 

zomerkoninkjes plukken!

De vorst is de tuin nog niet uit en de zomerkoninkjes zijn al te plukken!

Deze week plukken we de eerste bakjes. En dat kan jij vanaf volgende week ook! Vanaf juni is er weer zelfoogst van aardbeien! Dat als lekkerste nieuws uit de tuin, maar we zijn ook lekker bezig. Bijna alle bedden zijn volgeplant. De eerste sla- en andijviebedden komen leeg en worden gelijk weer volgezet, met bonen of met nieuwe sla. Deze week gaan de bonen en de suikermais erin. De peultjes bloeien en laten hun eerste mini-peultjes zien. Zo’n prachtig gewas. Verder staan de pompoenen en courgettes na een week er prachtig bij met weinig schade van muizen of slakken dit jaar. :-)

Verder hebben we de afgelopen week een heleboel zwermen gezien. De bijen hebben echt een week zitten afwachten met die kou en nu vliegen ze massaal uit.

Deze week oogsten we de eerste koolrabi. We planten ze tussen de latere kolen zoals spitskool en savooiekool. Ze groeien het bed mooi dicht waardoor er minder onkruid groeit en ook de bodem lekker beschaduwd en vochtig is voor het bodemleven. Vooral dit voorjaar was dat heel fijn! Het oogsten is zo natuurlijk wel wat lastiger. Maar het geeft wel een heel mooi plaatje!

Koolrabi is een typische seizoensgroente van de vroege zomer. Het is geen knol maar een stengelgewas. Het ronde bolletje is de verdikte stengel. Je kunt het zowel rauw als gekookt eten. Rauw smaakt het als radijs, licht pittig en zoet. De textuur is fris sappig bijna als van een appel, Ik eet ook graag gewoon zo een koolrabi van het land! Gekookt doet koolrabi eerder denken  de steel van bloemkool of broccoli en bimi. Wassen, schillen en smullen. De bladeren kun je ook goed gebruiken in een roerbakje. Niet weggooien dus. Wil je de koolrabi langer bewaren dan kun je de bladeren er het best afhalen anders verdampen ze alleen maar water uit de knol.

Koolrabi-soep 2p

Snipper een ui en fruit die zachtjes glazig in wat olijfolie of boter. Neem 300 gram koolrabi in blokjes en/of blad in reepjes en een aardappel in blokjes en doe ze bij de ui. Voeg 0,5 liter kippen- of groentebouillon toe en breng het geheel aan de kook. Laat dit zachtjes 15-20 minuten pruttelen of totdat de groente zacht is. Pureer met een staafmixer. Kruid af met wat zwarte peper en eventueel zout. Voeg 100 ml (soja)room toe en een handje geknipte verse peterselie. 

De andijvie is een nieuw ras wat veel rechter groeit dan de oude rassen. Hierdoor zou er minder zand in moeten zitten… Maar zoals jullie nu wel weten moet je de groenten uit de ommuurde tuin goed wassen. Zand komt overal… We wassen alle groenten na het oogsten. Hiermee spoelen we niet alleen vuil uit dekgroenten, we koelen in de zomer zo ook de groenten direct af en geven ze een extra dosis vocht mee om langer vers te blijven. Het water stroomt vervolgend in een cascade van vijvertjes. Vooral het eerste moeten we ieder jaar flink leegscheppen omdat er zoveel grond in terecht komt. In het laatste vijvertje zit het meeste gewone water en daar groeit de watermunt en kalmoes en zien we soms salamanders.

Andijvie-stamppot 2p

600g gare aardappels met een scheut melk en zout tot puree stampen. Vervolgens de gewassen en in fijne reepjes gesneden andijvie en tomaten toevoegen. Verkruimel er 100g blauwe kaas erboven en roer deze door de stamppot. Laat het geheel nog even door en door warm worden

De tweede planting paksoi is ook al klaar! Niet zo enorm als de eerste lichting. De paksoi heeft nu steeds sneller de neiging om te gaan bloeien dus moeten we ze kleiner oogsten. Dit recept hieronder is denk ik wat ik vorig jaar at in een Surinaams restaurant. Heet en sappig!

Surinaamse paksoi 2p

Fruit een fijngesneden rode ui, een teentje knoflook, een madame jeanette of een andere gele peper naar smaak een tl garam masala en 1 tl jafna kerrie en voeg 100g stukjes kippedijfilet of een vegetarische variant en 400g zoete aardappel in stukjes toe en bak 5 min mee. Doe het 200ml water erbij en laat 15 min met de deksel op de pan op halfhoog vuur koken. Voeg dan 150g sperziebonen en in reepjes gesneden paksoi toe en laat 5 min doorgaren. Bind het eventueel met maizena en breng op smaak met versgemalen zwarte peper (als je het nog niet te heet hebt van de Mm Jeanette).

IMG_5185.jpg


eindelijk eruit!

Jaaah vanochtend was het zover: eindelijk konden we courgettes gaan planten. Na vorige week wikken en wegen hebben we toch maar een week gewacht. Gelukkig want zelfs in de nacht van zondag op maandag hebben we nog nachtvorst gehad. De tuin warmt altijd snel op maar omdat we laag in het beekdal liggen valt er ook veel kou in. Zelfs is er groot verschil tussen de voortuin en het achterland. Achter vriest het zelden, afgelopen vrijdag heeft het daar zelfs ook gevroren, maar toen is er ook -6 gemeten. De aardappelen zien er een beetje aan gedaan uit. Maar daar groeien ze snel weer doorheen. Helaas heeft de vorst ons ondanks de afdekking de aardbeien ook geraakt. Er zijn een flink aantal zwarte hartjes, dus geen aardbeien. Maar er hangt al volop groen aan. Nog een week of wat en we kunnen de eerste aardbeien proeven!

De Chinese kool is geweldig gegroeid. Voor veel mensen die zelf tuinieren is het een gewas dat bij de herfst hoort. Met een beetje geluk, voldoende vocht en warmte kun je het ook in het voorjaar telen. We letten heel goed op dat de kool niet te lang op het land staat want dan gaat hij bloeien. Bij het oogsten pellen we de kolen. Zo halen we de minder mooie bladeren eraf en kunnen ook veel slakken op het land laten. (Chinese kool is echt het lievelingsmaaltje van slakken!) Als er nu toe nog mooie bladeren bij zitten bewaar ik die om zelf lekker op te eten of om in te maken. Dit weekend heb ik met André een hele mooi grote pot kimchi gemaakt met daslook en appel. Nog een weekje geduld hebben en dan gaan we hem proeven. Kimchi is een recept uit Korea van gefermenteerde Chinese kool met wat andere groenten en heel veel peper, gember en knoflook. Het rook en smaakte ongefermenteerd al heerlijk dus ik ben heel benieuwd.

IMG_5113.jpg

Wil je een wat snellere bereiding, wok de Chinese kool dan met wat fijngesneden bosknoflook, geraspte gember en rode peper(vlokken). Doe er een scheut vissaus (of zoute sojasaus) bij en een klein beetje rijstazijn. Niet te lang wokken zodat het nog een beetje knapperig is. Lekker met rijst en cashewnoten en wat koriander.

De koriander past ook heel goed in de Indiase  keuken. Ik koop zo nu en dan rôti en dan maak ik een dahl van rode of gele linzen met gefruite ui, wat knoflook tot een dikke saus gekookt met koriander erover. (mijn kids vinden het helaas nog steeds naar zeep smaken) Lekker met een komkommer-paprikasalade en wat yoghurt. 

De sla vond het vorige week ook koud dus ik weet niet of we genoeg veldsla voor iedereen kunnen oogsten. Zo niet dan stappen we over op de mooie diep paarse bindsla. In ieder geval genoeg voor iedereen is de krulandijvie. Mooie fijn ingesneden blaadjes die ook heel lekker zijn als salade met hazelnoten en appe bijvoorbeeld. De hazelnootjes komen van onze boomhazelaars. Vorig jaar gaven ze een enorme hoeveelheid notenklusters. Prachtig om te zien, maar wel kleine nootjes. Voor mensen met geduld en tijd. Helemaal passend bij deze periode…


De start van het pakkettenseizoen

Het seizoen begint met prachtige en gewichtige paksoi, blauwe aardappels van vorig jaar, geurige kervel en sappige rucola en veldsla. De enorme droge maand april zie je gelukkig niet terug in de tuin. We zijn blij met een goed beregeningssysteem want paksoi groeit alleen maar zo mooi als ze regelmatig water krijgt. Wel zie je droogte in de grasvelden die vorige week gewoon geel waren en we bijna niet hoeven te maaien. Dit jaar hebben we dankzij de koelcel die we vorig jaar hebben gebouwd nog oogst van vorig jaar om de eerste pakketten wat gewicht te geven! Deze week zijn dat aardappels; blauwe Anneliese, een hele mooie en smaakvolle aardappel met wat kruiden erbij om ze in de oven met wat olijfolie, kruidjes en zout, lekker te roosteren.

De eerste oogst van het jaar zijn bladgewassen. De veldsla, rucola en kervel zijn in maart gezaaid en zijn nu prachtig volgroeid. De rucola is sappig en niet zo scherp nu nog. Lekker voor door de pasta of als salade. De veldsla is nu al zo groot geworden dat er een beetje stengelvormig in zit. Dat doet niets af aan de smaak. De smaak is bloemig en nootachtig, lekker als salade of door een stamppotje met blokjes kaas en zongedroogde tomaatjes. Wel goed wassen want de buien van afgelopen weekend hebben er wat zand op gespat. 

In het pakket vind je ook een bos kervel voor een heerlijke zachte soep of in een voorjaarsomelet heeft een zachte anijsachtige smaak. 

Bewaartip voor bladgewassen: Zet de bladgewassen, sla rucola kruiden ed in een bak koud water en laat ze 10 minuutjes bijtrekken. Snij evt een klein stukje van de onderkant af. Was het goed (is later handig), laat het uitlekken en bewaar het in een plastic zak of afsluitbare doos in de koelkast. Zo heb je altijd snel een lekker vers blaadje bij de hand voor op de boterham of bij de maaltijd.

Kervelsoep

  • Maak een roux door in de soeppan 30 gram boter te smelten en er langzaam 40 gr bloem doorheen te roeren met een houten spaan. Even laten doorbakken. Haal de pan van het vuur en laat afkoelen. 

  • Giet 1 liter hete bouillon of heet water al roerend en kloppend met een garde in de pan. Klontjes? dan even de staafmixer erin. Het mengsel een paar minuten laten koken, dan bindt de roux en wordt het een romige soep, wel blijven roeren.

  • Voeg nu een bosje fijngesneden kervel toe en laat 5 minuten trekken. Gebruikte je water dan kun je nu zout en peper toevoegen naar smaak. Je kunt er eventueel sojaroom of crème fraîche, zalm, spekjes of gerookte kipfilet bij serveren.

Paksoi met Thaise balletjes

  • Maak de paksoi goed schoon. Snijd de paksoi in redelijk grove reepjes.

  • Verhit een wok en voeg een klein scheutje olie toe. Roerbak 2 teentjes fijngesneden knoflook en zorg ervoor dat de knoflook niet bruin kleurt. Voeg van de paksoi de witte reepjes steel toe en roerbak heel even op hoog vuur. Schep nu de reepjes blad erbij en roerbak nog voor een enkele minuut totdat de bladeren allemaal net geslonken zijn. Doe nu 3 el oestersaus erbij en breng op smaak met (rode) peper. Roer alles om en schep de gewokte paksoi in een schaal.

  • Serveren met jasmijnrijst en Thaise visballetjes.

Dit recept kan natuurlijk ook heel goed vegan. Gebruik sojasaus ipv oestersaus en bak wat kikkererwten knapperig in een koekenpan voor erbij, en/of natuurlijk kant-en-klare vegetarische balletjes.

In de tuin hebben we afgelopen week al stro onder de aardbeien gelegd. Ze zijn volop aan het bloeien dus ik verwacht misschien al over 2 weken de eerste zomerkoninkjes. Door de Corona-crisis hebben we dit jaar geen gebrek aan vrijwilligers. Natuurlijk houden we ons ook aan de richtlijnen van de overheid. En dat resulteert in een enorme koffietafelkring. :-) 

We hopen dat jullie dit jaar weer zullen genieten van alle oogst!

Eet smakelijk, Esther, Elske, Marieke, Pauline en onze stagiaires Jan en Nikki en de vrijwilligers

Asperges en lentegroen

Wat een prachtige weken! De tuin bloeit en bruist van de activiteit. Niet alleen de bijen die de bloeiende kersen laten zoemen. We zijn nu dagelijks bezig met het verzorgen van het plantgoed, zaaien, planten, schoffelen. En we oogsten de eerste asperges en smullen al weken van de winterbroccoli. Geweldig die smaken van de lente. De tuin is sinds 23 mrt open en er hebben al veel mensen hun weg naar de winkel en groente- en kruidenplantjes gevonden. Ook is er dit jaar weer plantgoed van asperges, rabarber, vijgen en bessen.

Corona? Het werk gaat natuurlijk gewoon door in de voedselvoorziening.  Dus Corona? Ja daar houden we zeker rekening mee. Onze koffietafel is een hele grote cirkel op het gras. We werken in groepjes van max 3 personen en zorgen dat er bij de klussen voldoende afstand gehouden kan worden. Onze bedden zijn 1,50 breed, komt dat nog eens mooi uit!

IMG_4799.jpg