Gesnoei

 Voor sommige klussen in de tuin is het koude winterweer uitermate geschikt. Zo is compost uitrijden een fijne winterklus, omdat de bevroren aarde beter begaanbaar is met een kruiwagen, maar ook omdat je het van compost scheppen lekker warm krijgt!

Nog zo'n uitgelezen winterklus is het snoeien van bomen en struiken. Nog vóór de sapstroom van de bomen en struiken weer op gang komt, is het goed om waar nodig de snoeischaar erin te zetten. Zo produceren de planten gelijkmatiger vruchten, en blijft de groei in balans.

Snoeien doen we liefst wanneer het niet regent, zodat de snoeiwonden van de planten minder vatbaar zijn voor infectie. Op een koude droge woensdag in januari gingen we daarom aan de slag. Joke van den Ban, hierin zeer ervaren en bedreven, stond ons bij met de werkzaamheden. Ze gaf ons ook les en tips. Wist je bijvoorbeeld dat sommige mensen beweren dat een gesnoeide boom genoeg ruimte en lucht tussen de takken moet hebben om er een pet doorheen te kunnen gooien?

 Gewapend met geslepen scharen, begonnen we met de herfstframboos. Je kunt zien dat het om een herfstframboos gaat als de "kroontjes" van de oude vruchtjes nog aan de takken hangen. Bij zomerframboos is dit niet meer het geval. Herfstframboos snoeien is makkelijk, want je snoeit de gehele struik tot aan de grond. Wil je eerder in het seizoen ook wat vruchtjes hebben? Laat dan één mooie tak staan, en knip daarvan enkel het topje af. Deze tak zal dan nog gaan uitlopen en wat vruchtjes produceren. De rest van de scheuten zal pas later in het jaar vruchten gaan dragen.

 Bramen vragen een andere behandeling. Deze snel uitbreidende plant groeit rap over de leidraad heen en duikt zelfs al gauw weer terug de grond in, om daar opnieuw wortel te schieten. Deze gewortelde uitlopers snoeiden we kort en lieten we staan. We markeerden de plek met een stokje, om de plant daar later in het jaar te kunnen uitgraven en oppotten. Waar de bramengroei teveel uit de hand liep, knipten we het bij. De stengels die afgelopen zomer aangroeiden, zullen komende zomer vruchten gaan dragen. We snoeiden daarom niet alles weg.

Hetzelfde geldt voor de zwarte bes. Maar hoe zie je of je voor een zwarte bes staat, als er geen bessen of blad meer aan hangt? Krab of wrijf voorzichtig over een takje. Ruik je een heerlijk sterke cassisgeur, dan gaat het ongetwijfeld om een zwarte bessenstruik.

Ook bij de rode bes, en bij de stekelige kruisbes, snoeiden we flink. We snoeiden echter niet alles weg. Tijdens het snoeien denk je als het ware twee jaar vooruit. De struik draagt vruchten op ouder hout, en dus laat je ook wat staan. Tegelijkertijd zorg je door onderhoudssnoei voor verjonging.  

Ondanks dat we goed gekleed waren op het weer, met veel laagjes, handschoenen en gevoerde laarzen, was het toch behoorlijk koud. Gelukkig konden we tussendoor onze handen warmen aan een kop dampende thee of koffie.

 Als laatste snoeiden we de kiwi en kiwibes. Net als bramen groeit de kiwi heel hard. De slingerende twijgen kronkelen zich overal omheen, inclusief zichzelf! We werkten ons een weg door de wirwar van takken, en bonden alles terug aan het houten frame op de tuinmuur.

Aan het eind van de dag zagen de gesnoeide struiken er veel rustiger en opgeruimder uit, met meer lucht en licht tussen de takken. Je kon er als het ware een pet doorheen gooien. We gingen voldaan naar huis. Goed snoeien vergt aandacht en arbeid. Het is de kunst om met je neus in de plant te duiken en toch niet het overzicht te verliezen. Ook is het een goede oefening in besluitvaardigheid, want je moet, vaak letterlijk, knopen doorhakken. Snoeien is dus niet altijd gemakkelijk, maar wel erg leuk en leerzaam.

January 26 / Eóin Winfield, stag